معافیت کفالت چیست؟ شرایط و مراحل

چکیده : معافیت کفالت یکی از راه‌های قانونی برای معافیت از خدمت سربازی در ایران است و متقاضیان واجد شرایط می‌توانند با طی مراحل قانونی و ارائه مدارک موردنیاز، از این نوع معافیت بهره‌مند شوند.  این نوع معافیت موضوعی پیچیده است که به شرایط مختلفی بستگی دارد و در هر مورد به‌طور جداگانه بررسی می‌شود و نیازمند مدارک و مستندات لازم برای اثبات شرایط است. قوانین مربوط به معافیت کفالت در طول زمان تغییر می‌کنند و باید از آخرین قوانین و مقررات مطلع بود.

معافیت کفالت یکی از انواع معافیت‌های سربازی در ایران است که به مشمولان واجد شرایط اجازه می‌دهد تا از خدمت وظیفه عمومی معاف شوند. این معافیت به‌ منظور حمایت از خانواده‌هایی اعطا می‌شود که سرپرست خود را ازدست‌داده‌اند یا به دلیل کهولت سن، بیماری یا معلولیت قادر به اداره امور زندگی خود نیستند.

در این مقاله، به بررسی جامع معافیت کفالت، شرایط و مراحل اخذ آن می‌پردازیم. همچنین اطلاعات مفیدی در مورد انواع معافیت کفالت، مدارک مورد نیاز و نکات مهم ارائه خواهیم داد.

شرایط  عمومی معافیت کفالت

این معافیت به مشمولان اجازه می‌دهد تا با انجام تعهدات قانونی و ارائه مدارک و مستندات لازم، از خدمت سربازی معاف شده و به‌عنوان سرپرست خانواده، وظایف خود را انجام دهند. در ادامه به بررسی  کامل جزئیات معافیت کفالت، شرایط دقیق آن، مدارک مورد نیاز و نکات مهم در هر مرحله می‌پردازیم.

برای بهره‌مندی از معافیت کفالت، مشمول باید شرایط زیر را داشته باشد:

1. سن: متقاضی باید به سن مشمولیت یعنی 18 سال    تمام رسیده باشد.

2. عدم غیبت:مشمول نباید غیبت در اعزام به خدمت سربازی داشته باشد زیرا ترک خدمت بدون مجوز، غیبت محسوب می‌شود.

3.سرپرستی: مشمول باید تنها سرپرست واجد شرایط خانواده باشد. به این معنی که هیچ فرد دیگری در خانواده توانایی مالی یا شرایط نگهداری از اعضای خانواده را نداشته باشد.

4. شرایط خاص: در برخی موارد، شرایط دیگری نیز برای معافیت کفالت در نظر گرفته می‌شود. به‌عنوان‌مثال، مشمولانی که دارای برادر یا خواهر معلول یا ازکارافتاده هستند نیز می‌توانند از این معافیت بهره‌مند شوند.

 بررسی دقیق شرایط و مدارک انواع معافیت کفالت

معافیت کفالت انواع مختلفی دارد که در ادامه به بررسی دقیق‌تر هر نوع از معافیت کفالت، شرایط و مدارک مورد نیاز هر کدام می‌پردازیم:

1. معافیت کفالت پدر:

کفالت پدر به دو صورت امکان معافیت را به مشمولان می دهد:1-کفالت پدر به دلیل کهولت سن(75سال به بالا) 2-کفالت پدر به واسطه بیماری جسمانی یا اختلالات اعصاب و روان که منجر به از کار افتادگی شده است.

یکی از شرایط معافیت کفالت پدر این است که مشمول تنها فرزند ذکور بالای 18 سال پدر باشد.

مدارک مورد نیاز:

اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی مشمول و پدر

اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی سایر اعضای خانواده

مدارک پزشکی مربوط به بیماری یا معلولیت پدر

1 قطعه عکس 3 در 4 زمینه سفید مشمول و پدر مشمول

رأی دادگاه مبنی بر قصور پدر در نگهداری از فرزند (در صورت وجود)

گواهی آخرین مدرک تحصیلی مشمول

نامه و کارت تحت پوششی پدر در سازمان بهزیستی (در صورت وجود)

2. معافیت کفالت مادر:

مشمول برای دریافت معافیت کفالت مادر باید تنها فرزند ذکور و بالای 18 سال مادر خود باشد و مادر به دلیل بیوه بودن، طلاق یا فوت پدر فاقد سرپرست باشد.

مدارک مورد نیاز:

اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی مشمول و مادر

اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی سایر اعضای خانواده

گواهی فوت پدر (در صورت فوت)

حکم طلاق و دادنامه(در صورت طلاق)

مدارک مربوط به فوت همسر مادر (در صورت فوت همسر مادر)

1 قطعه عکس 3 در 4 زمینه سفید از مشمول و مادر مشمول

گواهی آخرین مدرک تحصیلی مشمول

3. معافیت کفالت برادر :

کفالت برادر نیز طبق آیین نامه نظام وظیفه عمومی در 2 حالت امکان پذیر می باشد:

1.کفالت برادر صغیر: برادر زیر 18 سال داشته باشد و فاقد سرپرست قانونی (پدر) باشد.

2.کفالت برادر کبیر: برادر بالای 18 سال داشته باشد، فاقد سرپرست قانونی (پدر) و همسر و فرزند بالای 18 سال باشد.همچنین فاقد شغل و نیازمند مراقبت تشخیص داده شود.

مدارک مورد نیاز:

اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی مشمول و برادر مشمول

اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی سایر اعضای خانواده

مستندات مربوط به صغر سن، بیماری یا معلولیت برادر (گواهی پزشکی، مدارک مربوط به حضانت و ...)

مستندات مربوط به عدم تمکن مالی (گواهی فقر، نامه کمیته امداد و ...)

1  قطعه عکس 3 در 4 زمینه سفید از مشمول و برادر مشمول

گواهی آخرین مدرک تحصیلی مشمول

طلاق نامه در صورت وجود

۴. معافیت کفالت خواهر:

دسته ی دیگری از معافیت شامل معافیت کفالت خواهر می شود که البته کفالت خواهر نیز دارای شرایط اختصاصی به شرح زیر می باشد:

1. خواهر فاقد همسر باشد.

2. خواهر فاقد پدر باشد.

3. خواهر فاقد پسر بالای 18 سال باشد.

4. سن خواهر اهمیتی در کفالت ندارد  و با هر سنی می توان درخواست کفالت ثبت کرد.

5. معافیت کفالت فرزند:

فرزند مشمول باید به دلیل بیماری یا معلولیت نیاز به مراقبت ویژه و سرپرست دائمی داشته باشد و متقاضی باید تنها سرپرست فرزند معلول و یا ازکارافتاده خود باشد. همچنین معلولیت فرزند باید به تائید بهزیستی برسد و حداقل درجه شدید را شامل شود.

مدارک مورد نیاز:

اصل شناسنامه و روگرفت تمامی صفحات شناسنامه مشمول و فرزند

اصل کارت ملی هوشمند و رو گرفت به صورت پشت و رو مشمول

1 قطعه عکس 3 در 4 زمینه سفید از مشمول و فرزند

گواهی آخرین مدرک تحصیلی مشمول

ارائه ی نامه یا کارت تحت پوششی بهزیستی برای احراز معلولیت و شدت آن

مدارک پزشکی فرزند

6. معافیت کفالت همسر معلول:

کفالت همسر معلول جزو معافیت های خاص سازمان نظام وظیفه عمومی می باشد. بر اساس دو حالت افراد می توانند برای این معافیت اقدام کنند:

1. همسر بعد از ازدواج دچار معلولیت شود.

در این حالت درجه ی معلولیت و بیماری باید حداقل شدید باشد و به تائید سازمان بهزیستی برسد.

2. همسر قبل از ازدواج دارای معلولیت باشد.

در این صورت نوع معلولیت باید حتما معلولیت جسمی-حرکتی باشد، حداقل درجه ی شدید در سازمان بهزیستی به تائید برسد و 5 سال از زمان ازدواج بگذرد.

در صورتی که کمتر از 5 سال از زمان ازدواج سپری شده باشد، نظام وظیفه عمومی به مدت دو دوره ی 30 ماهه به مشمول معافیت موقت می دهد.

در جدول زیر، مدارک مورد نیاز برای معافیت کفالت همسر معلول آورده شده است.

اصل و رو گرفت از صفحات شناسنامه ی مشمول و همسر

اصل و رو گرفت از کارت ملی هوشمند به صورت پشت رو از مشمول و همسر

گواهی آخرین مدرک تحصیلی مشمول

1 قطعه عکس 3 در 4 زمینه سفید از مشمول و همسر

ارائه ی تائیدیه سازمان بهزیستی یا کارت تحت پوششی جهت احراز درجه ی معلولیت

مدارک پزشکی همسر معلول

ارائه ی عقد نامه

7. معافیت کفالت مادربزگ:

در بعضی شرایط خاص فرد مشمول می تواند برای اخذ معافیت کفالت مادربزرگ نیز اقدام کند. از اصلی ترین شرایط درخواست کفالت مادر بزرگ می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

-پدر بزرگ در قید حیات نباشد یا متارکه صورت گرفته باشد.

-مادربزرگ فاقد فرزند باشد.

-مشمول در حال حاضر تنها نوه ی ذکور بالای 18 سال باشد.

مدارک مورد نیاز:

اصل و رو گرفت از تمام صفحات شناسنامه مشمول و مادربزرگ

اصل و رو گرفت از کارت ملی مشمول و مادربزرگ به صورت پشت و رو

1 قطعه عکس 3 در 4 زمینه سفید از مشمول و مادربزرگ

گواهی آخرین مدرک تحصیلی مشمول

گواهی فوت پدربزرگ(در صورت فوت)

مدارک پزشکی یا مستنداتی که مادربزرگ از نظر مالی یا پزشکی نیاز به کفیل دارد.

ارائه طلاق نامه(در صورت طلاق)

مراحل درخواست معافیت کفالت:

مراحل کلی درخواست معافیت کفالت را به‌طور خلاصه بیان کردیم، اما برای ارائه راهنمایی جامع و دقیق به مشمولان، لازم است جزئیات بیشتری را توضیح ‌دهیم. در ادامه، به شرح کامل مراحل درخواست معافیت کفالت می‌پردازیم:

1.  مراجعه به شعبه مربوطه

اولین قدم مراجعه به دفاتر پلیس + 10 در محل سکونت خود است، در این دفاتر، مشمول باید فرم درخواست معافیت کفالت را دریافت کند. فرم مورد نظر شامل بخش‌های مختلفی مانند مشخصات فردی، مشخصات خانوادگی، مدارک مورد نیاز و تعهدات مشمول است و باید فرم های مورد نیاز را به‌طور کامل و دقیق با خط خوانا تکمیل کند.

2.  بررسی مدارک:

مسئول شعبه وظیفه عمومی مدارک ارائه‌شده توسط متقاضی را به‌دقت بررسی می‌کند و در صورت کامل بودن و مطابقت مدارک با شرایط و ضوابط معافیت کفالت، پرونده را برای بررسی به کمیسیون رسیدگی به امور معافیت‌ها ارسال می کند.

3. بررسی پرونده در کمیسیون:

در این مرحله، اسناد و مدارک ارائه‌شده توسط متقاضی، استعلامات انجام‌شده از مراجع ذیصلاح و در صورت نیاز، معاینات پزشکی بررسی خواهد شد. کمیسیون رسیدگی به امور معافیت‌ها، پرونده مشمول را به‌طور کامل بررسی می‌کنند.

4. برگزاری کمیسیون در مرکز نظام وظیفه عمومی: 

بعد از بررسی مدارک و مستندات، سازمان وظیفه عمومی از کفیل(شخصی که درخواست کفالت داده) و مکفول (شخصی که نیاز به کفالت دارد) دعوت می کند تا در جلسه ی کمیسیون تخصصی حاضر شوند. افراد حاضر در این جلسه از هر دو نفر سوالاتی درباره ی وضعیت مالی، دلیل اصلی درخواست معافیت، شرایط پزشکی و خانوادگی و .... می پرسند و در نهایت اگر مشمول واجد شرایط معافیت کفالت شناخته شود، برگه معافیت وی صادر می شود.

توصیه‌هایی برای افزایش شانس موفقیت در اخذ معافیت کفالت

با توجه به اینکه معافیت کفالت به‌منظور حمایت از خانواده‌های نیازمند اعطا می‌شود، اثبات شرایط  دشوار است. در اینجا چند توصیه برای افزایش شانس موفقیت در اخذ این معافیت ارائه می‌کنم:

آگاهی از قوانین و مقررات

بررسی شرایط.

دقت و صداقت در جمع آوری مدارک

پیگیری مستمر

مشاوره

سخنی از مشاوران آویژه

معافیت کفالت یکی از راه‌های قانونی برای معافیت از خدمت سربازی در ایران است و متقاضیان واجد شرایط می‌توانند با طی مراحل قانونی و ارائه مدارک موردنیاز، از این نوع معافیت بهره‌مند شوند.  این نوع معافیت موضوعی پیچیده است که به شرایط مختلفی بستگی دارد و در هر مورد به‌طور جداگانه بررسی می‌شود و نیازمند مدارک و مستندات لازم برای اثبات شرایط است. قوانین مربوط به معافیت کفالت در طول زمان تغییر می‌کنند و باید از آخرین قوانین و مقررات مطلع بود.

بااین‌حال، مهم است که قبل از درخواست معافیت کفالت، با یک مشاور مشورت کنید تا از درک صحیح قوانین و مراحل آن اطمینان حاصل کنید. همچنین، باید همیشه در نظر داشت که معافیت کفالت یک حق نیست بلکه یک استثناست که بر اساس تصمیم مرجع قانونی اعمال می‌شود.

برای دریافت اطلاعات دقیق‌تر و مشاوره در مورد معافیت کفالت، می‌توانید با مشاوران آویژه در ارتباط باشید.