با توجه به پیشرفت جوامع و افزایش میزان جرائم اقتصادی ، جرم کلاهبرداری یکی از جرائم بسیار مهم و مبتلا به در جامعه می باشد .
افزایش جرائم کلاهبرداری در تمام کشورهای جهان و در تمام زمینه های مختلف زنگ خطری برای قانون گذاران بوده چرا که افراد سود جو در تلاش هستند که به هر نوع و هر طریق اقدام به قریب افراد نموده و اموال آنها را به سادگی تصاحب نمایند .
نمونه های جدید کلاهبرداری مانند پیامهای دروغین ، ثبت نام های مجازی و شرکت در قرعه کشی های ساختگی بوده و در حال حاضر سایت های فروش کالا یکی از بستر های مناسب برای فعالیت کلاهبرداران می باشد .
کلاهبرداری اینترنتی
کلاهبرداری اینترنتی نیز یکی از شاخه های نوظهور کلاهبرداری بوده که دیگر نیازی به حضور فیزیکی و رودر رو کلاهبردار و مالباخته نمی باشد به عنوان مثال پیامکی تحت عنوان شرکت در قرعه کشی برای هزاران نفر ارسال میگردد و تعداد انگشت شماری از افراد با تصور حقیقی بودن وارد لینک ارسالی در پیامک شده و از این طریق اطلاعات حساب بانکی آنها دریافت میگردد و هم زمان با وارد نمودن رمز بانکی کل موجودی حساب آنها خارج میگردد که این روش کلاهبرداری بسیار مرسوم و متداول بوده چرا که هزینه کمی برای کلاهبرداران داشته و انجام آن در طیف گسترده ای از افراد جامعه امکان پذیر می باشد .
انواع کلاهبرداری
در کشور ما نیز این روش کلاهبرداری بسیار رواج داشته و هرساله تعداد بسیاری پرونده از این دست در دادگستری مطرح میگردد و حجم بالایی از زمان و امکانات مراجع قضایی در راستای رسیدگی به این قبیل جرائم از بین می رود . از انواع کلاهبرداری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
کلاهبرداری ساده:
شامل اقدام و یا تبانی یک یا چند نفر برای تصاحب مال غیر، معرفی عرضه مال خود به مال غیر ، فروش و کلیه فرآیند هایی که با فریب دیگران در جهت تسهیل مال و یا سوء استفاده صورت می گیرد.
کلاهبرداری مشدد:
شامل سلب مالکیت ملک، اظهارات دروغین و خلاف واقع مدیران و موسسان شرکتها و.. است. این نوع کلاهبرداری نسبت به حالت ساده دارای ابعاد بزرگتر و شکل سازمان یافته تری دارد.
کلاهبرداری اینترنتی:
شامل کلیه روش های اینترنتی که برای کلاهبرداری مورد استفادده قرار میگیرد ، از جمله : فیشینگ ، هک ، سرقت رایانه ای ، انتشار غیر مجاز ، و...
همانطور که بیان شد ساده ترین و کم هزینه ترین اقدام در جهت کاهش این قبیل جرائم افزایش اگاهی عمومی می باشد متاسفانه جای خالی دروس پایه حقوقی در مدارس و کتب درسی به شدت احساس می شود بدیهیست آموزش پایه ای حقوق در مدارس می تواند مانند واکسن بهترین پیشگیری از وقوع جرائم باشد چرا که علم و دانش افراد مانع از فریب و اقدامات مجرمانه کلاهبرداران می شود .
رویکرد قانون در مجازات کلاهبرداران
به ترتیب با پیشرفت جوامع نوع کلاهبرداری ها نیز ارتقا یافته و در سالهای اخیر با مصوبه مجلس شورای اسلامی در جهت کاهش مجازات حبس های تعزیری جرائمی مانند کلاهبرداری تا مبلغ یکصد میلیون تومان و سرقت های تعزیری تا مبلغ بیست میلیون تومان به عنوان جرائم قابل گذشت شناخته شده لیکن پس از گذشت مدتی نتیجه منفی این قانون نمودار شده و طی آخرین مصوبه مجلس این بند از اصلاح ماده 104 قانون مجازات اسلامی اصلاح گردیده و سرقت و کلاهبرداری از شمول جرائم قابل گذشت خارج شد
علت وقوع جرم کلاهبرداری
باید توجه داشت علت وقوع جرم کلاهبرداری وسوسه کلاهبرداران بوده که مالباختگان را به عنوان طعمه به دریافت سود بیشتر و یا هدیه ای رایگان به خود جلب می نمایند به عنوان مثال شرکت های فروش تلفن همراه آیفن با نصف قیمت بازار تعداد کثیری شاکی و مالباخته را روانه دادگستری نموده است .
مراحل طرح شکایت کلاهبرداری
در اولین اقدام پس از بردن مال ، شاکی می بایست تمام دلایل و مدارک مبنی بر وقوع جرم را تهیه و ارائه نماید که از جمله این مدارک عبارتند از روش های مانور متقلبانه و یا اقدامات فریبکارانه که موثر در جلب اعتماد به مجرم شده است و همچنین مستندات پرداخت مالی و یا تحویل اموال به مجرم .
در گام بعدی مراجعه اقراد به دفتر خدمات قضایی و ثبت شکایت می باشد بدیهیست با توجه به این امر که نگارش شرح شکایت و دلایل و علت وقوع جرم نیازمند نگارش حقوقی بوده فلذا توصیه می شود قبل از مراجعه به دفاتر خدمات قضایی حتماً با وکیل کلاهبرداری متخصص مشاوره حقوقی صورت گیرد و در صورت لزوم پرونده جهت پیگیری به وکیل دادگستری ارجاع و یا در صورت عدم امکان استفاده از خدمات قضایی وکیل ، شکواییه و شرح ماوقع توسط وکیل دادگستری نگارش شود .
در علم حقوق بیان خواسته بسیار مهم و ضروری می باشد چرا که فاصله بین تشخیص کیفری بودن اقدامات فرد و یا اختلاف حقوقی افراد بسیار نزدیک بوده و بیان ناصحیح و نادرست خواسته ممکن است روند رسیدگی کیفری پرونده را با مشکل روبرو نماید .
مراحل رسیدگی به پرونده کیفری
پرونده های کیفری نخست در دادسرای مطرح و سپس در صورت تشخیص مجرمانه اقدامات متهم در دادگاه بدوی مورد رسیدگی قرار می گیرد به زبان ساده در دادسرای صرفاً به این موضوع رسیدگی می شود که آیا فرد متهم مرتکب جرم شده است یا خیر ؟ در صورت احراز وقوع جرم پرونده جهت تعیین مجازات به دادگاه بدوی ارسال می شود .
قابل اعتراض بودن رای کیفری
مطابق ماده 427 قانون آیین دادرسی کیفری اصل بر قابل اعتراض بودن آرای صادره از دادگاه بدوی می باشد مگر جرائم تعزیری درجه 8 و همچنین دیات کمتر از 10 درصد دیه کامل که در این صورت رای صادره دادگاه قطعی و غیر قابل اعتراض می باشد .
مشاوره حقوقی با وکیل متخصص
وکیل کیفری با دانش و تجربه حقوقی می تواند روند رسیدگی قضایی را تسریع نموده و با پیگیری و طرح دادخواست خسارت ناشی جرم خسارات وارده با مالباخته را نیز مطالبه نماید بدیهیست حق الوکاله وکیل و خسارات ناشی از دادرسی و خسارات مادی و معنوی ناشی از جرم نیز قابل مطالبه خواهد بود .