برگزاری مراسم ترحیم یکی از مهمترین و حساسترین وظایفی است که پس از درگذشت یک عزیز بر عهده خانواده و نزدیکان او قرار میگیرد. این مراسم نه تنها فرصتی برای بزرگداشت فرد درگذشته است، بلکه برای ابراز همدردی با خانواده و دوستان او نیز برگزار میشود. برای این موضوع نیز برخی از خانواده ها دوست دارند که مراسم خود را مجلل و در فضایی شیک و لاکچری برگزار کنند و بسیاری نیز به برگزاری یک مراسم در ساده و در عین حال آبرومند اکتفا میکنند.
در ادامه، مراحل و نکات مهمی که برای برگزاری یک مراسم ترحیم باید در نظر گرفته شود آورده شده است:
1. تعیین مکان و زمان مراسم
یکی از اولین اقدامات برای برگزاری مراسم ترحیم، تعیین مکان و زمان مناسب برای آن است. مکانهای رایج برای برگزاری مراسم ترحیم شامل:
- مساجد: بسیاری از خانوادهها مراسم ترحیم را در مسجد محل یا مسجدی که با فرد متوفی ارتباط داشته، برگزار میکنند.
- سالنهای مراسم: سالنهای ویژه برگزاری مراسم ترحیم برای افرادی که تعداد زیادی از مهمانها را دعوت میکنند، مناسب هستند.
- منزل شخصی: برخی از افراد مراسم ترحیم را در منزل برگزار میکنند، بهویژه اگر مراسمی کوچک و خانوادگی باشد.
2. اطلاعرسانی به افراد
بعد از تعیین زمان و مکان مراسم، باید اطلاعرسانی انجام شود تا دوستان، آشنایان و بستگان از زمان مراسم باخبر شوند. روشهای اطلاعرسانی شامل:
- چاپ و پخش اعلامیه ترحیم: اعلامیههای ترحیم را میتوان در محلهای مختلف و برای افراد نزدیک پخش کرد.
- پیامک یا تماس تلفنی: ارسال پیامک یا برقراری تماس تلفنی با آشنایان و دوستان یکی از راههای رایج اطلاعرسانی است.
- شبکههای اجتماعی: با توجه به گستردگی شبکههای اجتماعی، اطلاعرسانی از طریق آنها نیز میتواند بسیار موثر باشد.
3. انتخاب روحانی یا مداح
در مراسمهای ترحیم معمولاً یک روحانی یا مداح حضور دارد که برای قرائت قرآن، دعا و ذکر مناجات حضور پیدا میکند. انتخاب یک فرد مناسب برای این وظیفه بسیار اهمیت دارد، زیرا او باید با احترام و احساسات مناسب مراسم را هدایت کند. البته این مورد برای ادیان های دیگر کمی متفاوت است و برای مثال برای مسیحیان با حضور پدر روحانی این مراسم انجام می شود.
4. تدارکات مراسم
برای برگزاری مراسم ترحیم، تدارکات مختلفی باید در نظر گرفته شود:
- صندلیها و فضای نشستن مهمانان: اگر مراسم در مسجد یا سالن برگزار میشود، باید فضایی برای نشستن مهمانان تدارک دیده شود.
- تدارک پذیرایی: در برخی از مراسمها، معمول است که از مهمانان با نوشیدنیهایی مانند چای و قهوه پذیرایی شود. همچنین میتوان خرما، حلوا یا شیرینی ساده ارائه کرد.
- تاج گل: بسیاری از افراد برای ابراز همدردی تاج گل برای مراسم ترحیم ارسال میکنند. معمولاً مکان مشخصی برای قرار دادن تاجهای گل تعیین میشود.
- قرائت قرآن یا دعا: در طول مراسم، قرائت قرآن، دعا و ذکر مناجات مرسوم است. برخی از خانوادهها از قاری قرآن یا مداح حرفهای دعوت میکنند.
- جا به جایی : برای حمل و نقل مهمانها نیز می بایست از قبل تدارک وسایل نقلیه مناسب ایاب و ذهاب فراهم گردد تا کسانی که وسیله نقلیه ندارند نیز بتوانند به راحتی در مراسم حضور یابند.
- پارکینگ خودرو : این مورد نیز یکی از موارد مهم و ضروری می باشد که اگر قرار است در منزل، سالن و یا مسجد، مراسم را برگزار کنید باید به فکر پارکینگ برای خودرو های مهمانان نیز باشید.
- مکان مناسب برای مهمانان دور: یکی دیگر از موارد مهم در برگزاری این گونه مراسم تهیه مکان مناسب برای استراحت و خواب است که معمولا برای مهمانان راه دور بسیار ضروری می باشد.
5. تهیه و توزیع کارتهای یادبود
در بسیاری از مراسمهای ترحیم، کارت ها و تصاویر یادبود از متوفی تهیه و در بین مهمانان توزیع میشود. این کارتها شامل آیات قرآن، دعاها و نام و مشخصات متوفی است.
6. مدیریت تعداد مهمانان
برگزاری یک مراسم ترحیم نیازمند برنامهریزی برای مدیریت تعداد مهمانان است. بسته به میزان ارتباطات و آشنایان متوفی، تعداد مهمانان میتواند زیاد باشد. برای این کار بهتر است:
- یک تیم هماهنگی: گروهی از اعضای خانواده یا دوستان نزدیک مسئولیت هماهنگی و راهنمایی مهمانان را بر عهده بگیرند.
- تنظیم زمان مناسب: اگر تعداد مهمانان زیاد است، زمانبندی مناسب برای ورود و خروج مهمانان را در نظر بگیرید.
7. رعایت آداب و رسوم محلی
آداب و رسوم برگزاری مراسم ترحیم در مناطق و فرهنگهای مختلف تفاوتهایی دارد. در برخی از مناطق مراسم ترحیم سه روز، هفت روز یا حتی تا چهلم برگزار میشود. رعایت این آداب و رسوم محلی به احترام به سنتها و باورهای مردم آن منطقه کمک میکند.
8. تهیه غذا برای مهمانان
در برخی از مناطق، معمول است که پس از مراسم، غذایی به مهمانان ارائه شود. این غذا ممکن است در منزل، مسجد یا سالن مراسم سرو شود. بهتر است این موضوع از قبل برنامهریزی شود تا به درستی انجام گیرد.
9. برگزاری ختم یا یادبود (هفتم، چهلم و سالگرد)
در بسیاری از موارد، علاوه بر مراسم ترحیم اولیه، ختم یا یادبودهایی در روزهای آینده، مانند روز هفتم یا چهلم برگزار میشود. این مراسمها فرصتهای دیگری برای بزرگداشت فرد متوفی و ابراز همدردی با خانواده اوست.
10. ایجاد فضایی آرام و محترمانه
برگزاری یک مراسم ترحیم موفق نه تنها نیاز به برنامهریزی دقیق دارد، بلکه باید فضایی آرام و محترمانه برای خانواده و مهمانان ایجاد کند. از تمامی شرکتکنندگان خواسته شود تا با احترام و صبر به مراسم بپردازند. و برگزار کننده نیز باید مراقب ایجاد هرگونه تنش بین مهمانان و سایر افراد شود تا مهمانان و سایر اعضای خانواده با آرامش این مراسم را سپری کنند.
تفاوت های برگزاری مراسم در بالای شهر و پایین شهر
هرچند که برگزاری یک مراسم ترحیم آبرومند و کامل ارتباطی با صرفه هزینه بیشتر ندارد اما بسیاری از خانواده ها دوست دارند این مرسم ترحیم را در سالن هایی ویژه و یا باغ هایی بزرگ و به قول معروف شیک و بسیار لاکچری برگزار کنند. در این مراسم ها مهمانان نیز با ارسال انواع تاج گل ترحیم لاکچری برای میزبان همدردی خود را با صاحب عزا اعلام میکنند و در نهایت با حضور بر سر مزار شخص متوفی و صرف نهار و یا شام یاد و خاطره آن مرحوم را گرامی می دارند.
در مراسم های معمولی یا به قولی پایین شهر اما افراد با برگزاری یک مراسم ساده در منزل و یا مسجد محل و حضور مهمانان و دوستان و آشنایان و همچنین صرف نهار و یا شام و حضور بر سر مزار شخص متوفی یاد و خاطره آن مرحوم را گرامی می دارند و این حضور باعث دلگرمی و تسلی و آرامش خاطر میزبانان مجلس خواهد شد. همچنین بسیاری از افرادی که به هر دلیلی امکان حضور در مراسم را ندارند با ارسال یک تاج گل، همدردی خود را با صاحب عزا اعلام میکنند.
در نهایت باید خدمتتان عرض کنیم که به هیچ عنوان برگزاری یک مراسم معمولی ربطی به پول دار بودن و یا نبودن شخص برگزار کننده مراسم ندارد چرا که بسیاری از افراد دوست دارند در فضایی بسیار معمولی مراسم خود را برگزار کنند و برخی دیگر اما مراسم خود را به صورت ویژه تری برگزار میکنند.
نتیجهگیری
برگزاری مراسم ترحیم نیازمند برنامهریزی دقیق و توجه به جزئیات است. این مراسم نه تنها فرصتی برای یادبود فرد درگذشته است، بلکه به بازماندگان کمک میکند تا با غم خود کنار بیایند و از حمایت جامعه و دوستان خود برخوردار شوند. با رعایت آداب و رسوم محلی و مدیریت درست مراسم، میتوان این وظیفه سنگین را به شکلی شایسته انجام داد. همچنین برخی افراد دوست دارند این گونه مراسم ها را با شکل و شمایلی متفاوت تر و مجلل تر یا به قولی یک مراسم ترحیم لاکچری برگزار کنند و برخی دیگر اما به برگزاری یک مراسم معمولی با رعایت تمامی نکات بسنده می کنند.