پس از این‌که شخصی چشم از دنیا می‌بندد، برای شادی روح وی و آرامش‌ خاطر بازماندگان مراسمی تحت عنوان مراسم ترحیم برگزار می‌گردد. آداب‌ورسوم برگزاری این مراسم در هر شهری متفاوت است؛ اما به‌طور کلی شامل مراسم خاکسپاری، پس از خاکسپاری، سوم، هفتم، چهلم و سالگرد می‌شود که نحوه برگزاری هر یک با دیگری تفاوت دارد. صاحبان مجلس در پایان مراسم ختم، مهمانان را برای صرف نهار یا شام در منزل خود، تالار یا باغ دعوت می‌کنند.

آشنایی با مراسم ترحیم و انواع آن

مراسم ختم یا ترحیم درواقع پس از فوت عزیز درگذشته در محل‌های مختلف بسته به درخواست خانواده متوفی انجام می‌گیرد. این مراسم‌ها با اهداف متفاوتی همچون شادی روح عزیز درگذشته، گردهمایی فامیل و دوستان جهت آرامش و تسکین خاطر بازماندگان، پذیرش فوت توسط اطرافیان متوفی و... برگزار می‌گردند. مراسم خاکسپاری، بعد از خاکسپاری، سوم، هفتم، چهلم و مراسم سالگرد از جمله این مراسم‌ها هستند.

مراسم خاکسپاری

خاکسپاری درواقع به‌عنوان نخستین مجلس ترحیم شناخته می‌شود که در طول برگزاری آن اعمالی چون پذیرایی، خاکسپاری، نماز میت، گلریزان قبر و... انجام می‌گیرند. این مجلس در محل دفن عزیز درگذشته برگزار می‌گردد. مراسم پس از خاکسپاری نیز به‌عنوان دومین مجلس ترحیم شناخته می‌شود که دوستان و اطرافیان اغلب در منزل شخص درگذشته جهت عرض تسلیت و آرامش خاطر بازماندگان گردهم می‌آیند. البته در شرایطی که بلافاصله بعد از خاکسپاری مهمانان به ناهار یا شام دعوت شوند، رزرو رستوران یا تالار از پیش انجام گرفته است.

مراسم سوم و هفتم

یکی دیگر از مراسم‌ها پس از فوت عزیزی، مراسم سوم است که در سومین روز درگذشت متوفی برگزار می‌گردد. برخی از افراد این مراسم را در مسجد برگزار می‌نمایند و پس از آن بر سر مزار مرحوم حضور می‌یابند. در نهایت نیز اقدام به برگزاری مجلس در منزل یا تالار و رستوران می‌کنند. ارائه یک وعده غذایی در این شرایط که اغلب شام بوده، بسیار مرسوم به ‌نظر می‌رسد. از دیگر مجالس ترحیم می‌توان به مراسم هفتم اشاره کرد. برگزاری این مجلس درست در شب هفتم فوت عزیز از دست رفته انجام می‌گیرد.

مراسم هفتم نیز شباهت زیادی به سوم دارد و تنها تفاوت آن‌ها در سرو شام تنها برای تمامی آشنایان است. اکثر افراد جهت آسودگی خاطر خود از بابت پذیرایی درست از مهمانان و ادای احترام به حضور آن‌ها این مهم را به مراکز تشریفاتی فعال در این حوزه می‌سپارند تا این مراسم‌ها به‌درستی و درخور برگزار شوند.

برگزاری مراسم ترحیم چه اصولی دارد؟

مراسم ترحیم نیز همانند سایرین دارای یک‌سری اصول است که افراد ملزم به رعایت آن‌ها هستند. امروزه شاهد تجملاتی شدن ختم‌ها هستیم؛ از این‌رو اهمیت رعایت این اصول بیش از پیش احساس می‌شود. از جمله اصلی‌ترین این فاکتورها می‌‌توان به کرایه مسجد، سالن، تالار یا باغ، دعوت از مهمانان، تصمیم‌گیری برای اجرای مراسم و پذیرایی از مهمانان اشاره کرد.

کرایه مسجد، سالن، تالار یا باغ

برگزاری بعضی از مراسم‌های ختم همچون سوم و هفتم برای اغلب خانواده‌ها براساس رسومات در مسجد یا سالن‌های بزرگ انجام می‌گیرد. در صورتی که شما نیز چنین رسوماتی دارید، بهتر است که از پیش اقدامات لازم در زمینه کرایه سالن یا تالار ترحیم را انجام دهید. همچنین در صورتی که قصد سرو شام در مراسم‌های سوم و هفتم را دارید؛ اما منزل شخص شما از ظرفیت لازم برخوردار نیست، می‌‌توانید تالار، باغ تالار یا باغی را اجاره نمایید.

دعوت از مهمانان

دعوت از مهمانان یکی از مراحل مهم برگزاری مراسم ترحیم محسوب می‌شود که از طریق پخش اعلامیه انجام می‌گیرد. با وجود اعلامیه، اطلاع‌رسانی به‌خوبی انجام گرفته و فامیل، دوستان و آشنایان می‌توانند در مجلس حضور پیدا کنند. همچنین در صورتی که قصد دارید مهمانان را جهت سرو شام به مناسبت سوم و هفتم دعوت نمایید، می‌‌توانید کارت دعوت‌های مشکی را با طراحی متناسب با فوت عزیزان سفارش دهید. البته این امکان نیز برای شما وجود دارد که به‌شکل حضوری در مجالس پیشین یا از طریق تماس تلفنی مهمانان را دعوت کنید.

اجرای مراسم

در مراسم ترحیم برخلاف سایر مراسم‌ها به مجری و اجرای برنامه نیازی نخواهد بود. اجرای ختم درواقع به معنای دعوت قاری قرآن، مداح یا گروه‌های موسیقی‌ عرفانی و زنده است. سلیقه و بودجه شما تعیین می‌کنند که مجلس ختم به چه صورت انجام گیرد. روند کلی اجرا در این مراسم‌ها شامل تلاوت قرآن توسط قاری، مداحی یا اجرای گروه موسیقی عرفانی، قرائت سوره الرحمن، سخنرانی و زیارت‌نامه می‌شود. جدای از این موارد، مداح یا مجری گروه موسیقی موظف است که در میان اجراهای خود عرض تسلیت خود را اعلام داشته و از حضور یافتن مهمانان، مناجات و دعای آن‌ها سپاسگزاری نماید.

پذیرایی از مهمانان

یکی از اصول مهم مراسم ترحیم را می‌توان پذیرایی از افراد دانست. این پذیرایی‌ معمولاق با انواع نوشیدنی و میوه متناسب با فصل، شیرینی، خرما و حلوا انجام می‌گیرد. شما باید از تعداد نسبی حضار مجلس اطلاع داشته باشید تا بتوانید به ‌نسبت افراد وسایل پذیرایی همچون بشقاب، چاقو و لیوان را تهیه نمایید. در صورتی که پذیرایی برای شما مقدور نبوده، می‌توانید از نیروی پذیرایی که مسئول اجرای چنین مراسم‌هایی هستند، کمک بگیرید. در این مجالس عموماً شام نیز برای مهمانان سرو می‌شود.

 در زمان رزرو شام لازم است مواردی چون ذائقه خود و مهمانان، تعداد آن‌ها و بودجه مورد نیاز را در نظر بگیرید. این نکته را نیز مدنظر قرار دهید که در صورت عدم اجاره تالار برای این امر، می‌بایست به‌سراغ یک رستوران یا یک آشپز حرفه‌ای بروید تا پخت غذا را برای شما انجام دهد. علاوه‌بر آماده‌سازی غذا، شما باید به مهیاسازی وسایل سرو شام نیز توجه داشته باشید.

سخن پایانی

پس از درگذشت یک عزیز شاهد برگزاری مراسم ترحیم هستیم. برگزاری این مراسم‌ها با هدف طلب آمرزش برای عزیز درگذشته و تسکین خاطر بازماندگان وی انجام می‌گیرند. افراد براساس آداب‌ورسوم خود مراسم را در زمان‌های مختلفی برگزار کرده و در پایان مجلس مهمانان خود را به صرف ناهار یا شام دعوت می‌کنند. اصول و مراحل کلی برگزاری مراسم ختم شامل کرایه مسجد، سالن، تالار یا باغ، دعوت از مهمانان جهت صرف شام، اجرای مراسم و پذیرایی از مهمانان می‌شوند. شما برای برگزاری هرچه بهتر این مجالس می‌توانید از مراکز تشریفاتی کمک بگیرید تا از بابت پذیرایی نگرانی نداشته باشید.