آدیپیک اسید، یک پودر سفید رنگ و بی‌بو با طعم ترش است که شما بدون اینکه خود بدانید گرید غذایی آن را از طریق نوشابه‌ها، ژله‌‌های دسری، لازانیا، کنسرو سبزیجات، پودرهای خمیر نانوایی، روغن‌های خوراکی و ... نوش جان می‌کنید. جالب است بدانید حتی لباس ورزشی نایلونی که بر تن می‌کنید نیز با استفاده از آدیپیک اسید تولید می‌شود. در حقیقت، از این ماده شیمیایی ارزشمند نه تنها در صنعت غذا، بلکه در سایر صنایع مانند: نایلون‌سازی، ساخت توربین‌های گازی، کمپرسورها، موتورهای جت و اتومبیل، ساخت رنگ و رزین، روغن لحیم و ... به وفور استفاده می‌کنند. گستره کاربرد این ماده در صنعت باعث شده تا سالانه بیش از دو میلیون و پانصد هزار تن اسید آدیپیک در جهان تولید شود. از این‌رو، روند فروش و خرید آدیپیک اسید در بازارهای بین‌المللی همواره رشدی صعودی دارد، اما فارغ از فواید بی‌شمار اسید آدیپیک آیا از مضرات و خطرات آن نیز آگاه هستید؟

 

آیا آدیپیک اسید مضر است؟

همانطور که در بخش قبل اشاره کردیم، آدیپیک اسید نیز مانند اسید فسفریک خوراکی، به عنوان یک افزودنی غذایی تأیید شده (E355) برای تنظیم اسیدیته (pH) و بهبود طعم در برخی محصولات غذایی و نوشیدنی‌ها مثل: انواع آبمیوه و نوشابه‌های صنعتی، ژله‌ها و محصولات پختنی استفاده می‌شود. این ماده در تولید داروها نیز به عنوان عامل بایندر و تنظیم‌کننده pH  به کار می‌رود و به بهبود کیفیت داروها کمک می‌کند. این ترکیب دارای خواص ضد باکتریایی هم هست و می‌تواند در محصولات بهداشتی و آرایشی به عنوان ماده حفظ‌کننده مورد استفاده قرار گیرد. از آدیپیک اسید در تولید پلیمرها، نایلون و لاستیک‌ها نیز استفاده می‌شود.

بنابراین، می‌توان اینگونه گفت که این ماده شیمیایی به خودی خود ضرری برای انسان ندارد، مگر اینکه استانداردهای ایمنی در تولید و مصرف آن رعایت نشود. به این‌ترتیب وجود هر نوع ناخالصی و یا عدم رعایت مقررات مربوط به تولید، مصرف و دفع پسماندهای آدیپیک اسید عواقب زیر را در پی خواهد داشت:

·         کاهش کیفیت محصول: وجود ناخالصی‌ها و فلزات مختلف در پروسه تولید آدیپیک اسید، منجر به افزایش محتوای خاکستر و دیگر ترکیبات ناخواسته در این محصول شیمیایی می‌شود که این موضوع به طور مستقیم بر کیفیت نهایی آن تأثیر می‌گذارد. برای تهیه آدیپیک اسید با درجه خلوص بالا و کیفیت تضمین شده همین حالا می‌توانید از طریق شرکت بازرگانی پرسال به آدرس persolco.com اقدام نموده و یا از طریق تماس با شماره تلفن پنج رقمی ۷۹۸۸۵-۰۲۱ سفارشات خود را ثبت نمایید. این هلدینگ به عنوان واردکننده مستقیم فرآورده های شیمیایی در ایران، نه تنها به ارائه محصولاتی با کیفیت تضمین شده متعهد است، بلکه امکان بازدید از انبار تهران و یا گمرک انزلی را پس از ثبت سفارش خرید، برای کلیه مشتریان محترم خود فراهم نموده‌است.

·         خطرات بهداشتی: تماس مستقیم و طولانی ‌مدت با آدیپیک اسید می‌تواند مضر باشد و باعث تحریک پوست، چشم‌ها و دستگاه تنفسی انسان شود. بنابراین، استفاده از آن باید تحت شرایط کنترل شده و با رعایت نکات ایمنی انجام گردد. استنشاق غلظت‌های بالای این ماده ممکن است به مشکلاتی مانند: تنگی نفس، سوزش چشم‌ها و سردرد منجر شود. همچنین، بلعیدن آدیپیک اسید عموما مشکلات گوارشی نظیر تهوع و استفراغ را به همراه دارد. از این‌رو، استفاده از تجهیزات مناسب و رعایت دستورالعمل‌های ایمنی هنگام کار با آدیپیک اسید ضروری است.

·         خطرات زیست محیطی: در حال حاضر انتشار گازهای گلخانه‌ای و آلودگی آب و خاک، جزو مهم‌ترین نگرانی‌های جهانی در تولید و نحوه مصرف آدیپیک اسید است، زیرا برخی از فرآیندهای تولید آدیپیک اسید ممکن است منجر به آزاد شدن گازهای مضری مانند NOx شود که برای محیط زیست بسیار خطرناک هستند. همچنین، عدم مدیریت پسماندهای این ماده شیمیایی، منجر به آلودگی منابع خاک و آب می‌شود‌ که قطعا تأثیرات منفی زیادی برای اکوسیستم دارد.

·         مشکلات اقتصادی: وجود ناخالصی‌ها و عدم رعایت استانداردهای لازم هنگام تهیه و تولید آدیپیک اسید می‌تواند منجر به هزینه‌های اضافی در فرآیند تصفیه و کنترل کیفی این ماده شود. علاوه‌براین ممکن است نیاز به بازسازی یا اصلاح محصولات معیوب باشد که همگی این‌ها باعث هدر رفت بودجه و تحمیل هزینه‌های مازاد به پروژه‌های صنعتی می‌شود‌.

مهمترین نکات ایمنی استفاده از آدیپیک اسید صنعتی

·         استفاده از تجهیزات ایمنی: هنگام کار با آدیپیک اسید حتما از دستکش‌های مقاوم در برابر مواد شیمیایی استفاده کنید. برای جلوگیری از تماس این ماده شیمیایی با چشم‌ها نیز استفاده از عینک ایمنی الزامی است. همچنین، پوشیدن لباس‌های محافظ مناسب، نقش مؤثری در جلوگیری از تماس آدیپیک اسید با پوست دارند.

·         رعایت ایمنی محیط کار: اطمینان حاصل کنید که محل کار، دارای تهویه مناسب است تا از تجمع بخارات و گرد‌وغبار ناشی از تولید آدیپیک اسید جلوگیری شود. همچنین، آدیپیک اسید را دور از منابع حرارت و آتش نگهداری کنید.

·         مدیریت نشت و ریزش: در صورت نشت آدیپیک اسید، محل را با آب شسته و ماده ریخته شده را با مواد جاذب مانند پودر سوپر جاذب مناسب جمع‌آوری کنید، سپس مواد جمع‌آوری شده را در ظروف مقاوم به نشت قرار داده و دفع آن‌ها را طبق مقررات ملی انجام دهید.

·         جلوگیری از آتش‌سوزی و انفجار: آدیپیک اسید ممکن است تحت شرایط خاص دچار احتراق شود. در صورت بروز آتش‌سوزی، از آب، فوم یا دی‌اکسید کربن برای اطفای حریق استفاده کنید.

اگر به هر دلیل آدیپیک اسید مستقیما با پوست بدن شما تماس پیدا کرد، محل را با آب و صابون بشویید. همچنین، در صورت تماس این ماده با چشم‌ها، سریعا هر دو چشم را با آب فراوان بشویید و فورا به پزشک مراجعه کنید. در صورت بلعیدن اسید آدیپیک نیز بهترین تصمیم مراجعه اورژانسی به پزشک متخصص است. در این شرایط توصیه می‌کنیم از تحریک بدن به استفراغ جدا خودداری کنید. رعایت این نکات ایمنی می‌تواند به کاهش خطرات ناشی از کار با آدیپیک اسید کمک نموده و سلامت کارگران و محیط زیست را تضمین کند.