ایران به‌دلیل موقعیت جغرافیایی و جمعیت قابل توجه، همواره در حوزه حمل‌ونقل هوایی ظرفیت بالایی داشته است. از پروازهای داخلی بین کلان‌شهرها تا مسیرهای بین‌المللی به مقصد منطقه و فراتر از آن، فرودگاه‌های ایران نقشی اساسی در جابه‌جایی میلیون‌ها مسافر سالانه ایفا می‌کنند. در این میان، برخی فرودگاه‌ها به‌واسطه موقعیت استراتژیک، توریستی یا زیارتی خود و نیز حجم بالای پروازهای داخلی و خارجی، پرترددترین پایانه‌های هوایی کشور محسوب می‌شوند. اگرچه فرودگاه‌هایی نظیر بندرعباس، تبریز و غیره نیز مهم‌اند، اما چند فرودگاه شاخص به‌لحاظ حجم ترافیک مسافری و تعداد پروازها، جایگاه ویژه‌ای دارند. در ادامه، مهم‌ترین آن‌ها را مرور می‌کنیم.

فرودگاه بین‌المللی مهرآباد تهران

قدیمی‌ترین فرودگاه بین‌المللی ایران، اگرچه اکنون وظیفه اصلی پروازهای خارجی پایتخت را بر عهده ندارد، اما همچنان قطب پروازهای داخلی تهران به‌شمار می‌آید و حجم بالایی از ترافیک مسافران داخلی را مدیریت می‌کند. مهرآباد در منطقه 9 شهرداری تهران و در نزدیکی میدان آزادی واقع است و همین ویژگی دسترسی آسان به مرکز شهر را برای مسافران مهیا می‌کند.

فرودگاه مهرآباد به‌لحاظ شمار نشست‌وبرخاست هواپیما و میزان جابه‌جایی مسافر، صدرنشین فهرست فرودگاه‌های داخلی است و اغلب خطوط هوایی کشور، پروازهای برنامه‌ریزی شده یا چارتری روزانه خود را از این پایانه انجام می‌دهند. این فرودگاه که چندین ترمینال مجزا برای پروازهای ورودی و خروجی داخلی دارد، در سال‌های اخیر بازسازی و به‌روزرسانی شده تا بهتر بتواند پاسخ‌گوی افزایش تعداد مسافران باشد. نزدیکی به خطوط مترو و اتوبوس شهری، تردد به مهرآباد را برای ساکنان پایتخت آسان‌تر کرده و با ارائه تسهیلاتی همچون خدمات CIP مهرآباد، تجربهٔ سفر برای مسافران خاص یا پرتردد نیز تسهیل می‌شود.

فرودگاه بین‌المللی شهید هاشمی‌نژاد مشهد

شهر مشهد با جایگاه زیارتی و مذهبی خود، سالانه پذیرای میلیون‌ها مسافر از سراسر ایران و حتی خارج از کشور است. این حجم چشمگیر زائران و گردشگران سبب شده فرودگاه شهید هاشمی‌نژاد، یکی از پرترددترین فرودگاه‌های ایران باشد. فاصله نسبتاً نزدیک فرودگاه تا حرم مطهر امام رضا (ع)، مورد توجه افرادی است که سفر کوتاه‌مدتی به مشهد داشته یا می‌خواهند در کمترین زمان ممکن به محل اقامت خود برسند.

فرودگاه مشهد علاوه بر پروازهای پرتعداد داخلی، میزبان برخی پروازهای بین‌المللی و منطقه‌ای به مقصد کشورهای اطراف نیز هست. در سال‌های اخیر با ساخت ترمینال‌های جدید و گسترش فضاهای موجود، تلاش شده ظرفیت و کیفیت ارائه خدمات به مسافران بهبود یابد. وجود خط مترو مشهد در نزدیکی فرودگاه و همچنین تاکسی‌های رسمی فرودگاهی، انتقال مسافران به نقاط مختلف شهر را آسان و کم‌هزینه می‌کند. در ایام اوج سفر، مانند تعطیلات نوروز و ماه‌های زیارتی، ترافیک هوایی در این فرودگاه به اوج خود می‌رسد.

فرودگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) تهران

امام خمینی (ره) اصلی‌ترین و بزرگ‌ترین فرودگاه بین‌المللی ایران به‌شمار می‌آید که اغلب پروازهای خارجی پایتخت از این پایانه انجام می‌شود. این فرودگاه در کیلومتر 30 اتوبان تهران – قم واقع شده و به‌واسطه داشتن ترمینال‌های مدرن و زیرساخت‌های گسترده، مقصد اصلی بسیاری از ایرلاین‌های داخلی و خارجی برای پروازهای برون‌مرزی است. فرودگاه امام خمینی (ره) گرچه از مرکز پایتخت فاصله دارد، اما وجود تاکسی‌های رسمی، اتوبوس‌های اختصاصی و همچنین خط مترو فرودگاهی دسترسی را تا حد زیادی آسان کرده است. در صورت تکمیل پروژه‌های توسعه‌ای همچون ترمینال ایران‌شهر و دیگر طرح‌های در دست اقدام، ظرفیت و کیفیت خدمات این فرودگاه بالاتر هم خواهد رفت.

بسیاری از پروازهای دوربرد و بین قاره‌ای از این فرودگاه انجام می‌شود و همین امر باعث شده سالانه چندین میلیون مسافر داخلی و خارجی از طریق این درگاه تردد کنند. همچنین، بهره‌مندی از خدمات cip فرودگاه امام سبب شده مسافرانی که نیاز به تسریع امور تشریفاتی دارند، بتوانند در فضایی اختصاصی و لوکس، بدون حضور در صف‌های طولانی، پرواز خود را انجام دهند. با توجه به حجم بالای پروازهای ترانزیتی، سالن‌های پرواز همواره شلوغ است و استفاده از امکانات CIP می‌تواند سفر را برای مسافران خاص آسان‌تر و سریع‌تر سازد.

فرودگاه بین‌المللی شهید دستغیب شیراز

شیراز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین شهرهای توریستی و تاریخی ایران، فرودگاهی دارد که سالانه هزاران گردشگر داخلی و خارجی را پذیراست. اگرچه حجم سفرهای فرودگاه شهید دستغیب در مقایسه با مهرآباد یا مشهد کمتر است، اما همچنان جایگاه خود را به‌عنوان یکی از پرترددترین فرودگاه‌های کشور حفظ کرده است. پروازهای داخلی شیراز به اکثر کلان‌شهرهای ایران برقرار بوده و در کنار آن، مسیرهای بین‌المللی به مقصد برخی کشورهای منطقه نیز در برنامه‌ پروازی دیده می‌شود.

این فرودگاه در بلوار مدرس شیراز واقع شده و با مرکز شهر فاصله چندان زیادی ندارد. وجود امکاناتی چون رستوران‌ها، کافی‌شاپ و دسترسی نسبتاً ساده به تاکسی و اتوبوس، فرایند رفت‌وآمد مسافران را تسهیل می‌کند. در سال‌های اخیر، پروژه‌های توسعه‌ای برای افزایش ظرفیت و نوسازی ترمینال‌ها به‌اجرا درآمده تا پاسخ‌گوی نیاز رو به رشد مسافران در فصول گردشگری باشد.

فرودگاه بین‌المللی اهواز

مرکز استان خوزستان به‌دلیل اهمیت نفتی و صنعتی، همواره از مقاصد پرتردد کاری و بازرگانی بوده است. فرودگاه بین‌المللی اهواز که در شمال شرقی این شهر واقع شده، عمده پروازهای روزانه به سمت تهران، مشهد، شیراز، اصفهان و تبریز را پوشش می‌دهد. علاوه بر این، برخی خطوط خارجی نیز به مقصد کشورهای حاشیه خلیج فارس یا مناطق دیگر برقرار است.

اهواز یکی از قطب‌های اقتصادی و صنعتی جنوب کشور محسوب می‌شود و سفرهای کاری به این شهر رونق فراوانی دارد؛ به همین دلیل، فرودگاه اهواز در میان پرترددترین پایانه‌های هوایی ایران جای گرفته است. دسترسی آن به مرکز شهر نسبتا آسان بوده و با وجود تاکسی‌های رسمی و تعداد زیاد پروازهای روزانه، مسافران گزینه‌های متعددی برای زمان‌بندی سفر دارند. تلاش‌هایی که در زمینه بازسازی و توسعه امکانات فرودگاهی صورت گرفته، موجب شده کیفیت خدمات و سرعت رسیدگی به پروازها نیز بهبود یابد.

جمع‌بندی

پرترددترین فرودگاه‌های ایران، مراکزی هستند که به دلایل گوناگون از جمله اهمیت سیاسی – اقتصادی پایتخت، جایگاه زیارتی مشهد یا ویژگی‌های گردشگری شهرهایی نظیر شیراز، حجم پرواز قابل توجهی را جذب می‌کنند. فرودگاه بین‌المللی مهرآباد همچنان قلب پروازهای داخلی تهران است، درحالی‌که بار اصلی پروازهای خارجی را فرودگاه امام خمینی (ره) بر عهده دارد. مشهد به پشتوانه سفرهای زیارتی و اهواز با داشتن جایگاه صنعتی و نفتی، هر یک سهم مهمی در ترابری هوایی کشور دارند. شیراز هم به‌عنوان مقصدی فرهنگی – تاریخی، فرودگاهی پرتردد و ارزشمند را مدیریت می‌کند.

افزایش تعداد مسافران و تقاضای سفر هوایی نیازمند توسعه مداوم زیرساخت‌های فرودگاهی است و خوشبختانه در سال‌های اخیر، اقداماتی برای ساخت و بازسازی ترمینال‌ها، توسعه باندهای پروازی و افزایش کیفیت خدمات رفاهی صورت گرفته است. ادامه این روند می‌تواند باعث شکوفایی بیشتر صنعت هوانوردی ایران شود و تجربه سفر هوایی را برای میلیون‌ها مسافر داخلی و خارجی بهبود بخشد.