کمخونی در کودکان یکی از مشکلات رایج تغذیهای است که میتواند باعث کاهش انرژی، ضعف عمومی، رنگپریدگی، و حتی مشکلات شناختی و یادگیری شود. این مشکل معمولاً به دلیل کمبود آهن رخ میدهد، اما عوامل دیگری مانند کمبود ویتامین B12، اسید فولیک یا بیماریهای زمینهای نیز میتوانند در آن نقش داشته باشند.
درمان کمخونی کودکان به سه بخش اصلی تقسیم میشود: اصلاح رژیم غذایی، مصرف مکملهای آهن، و درمانهای پزشکی در موارد شدید. همچنین در این مقاله بررسی خواهیم کرد که بهترین نوع قرص آهن برای کودکان کدام است و چگونه میتوان از کمخونی پیشگیری کرد.
کمخونی در کودکان چگونه تشخیص داده میشود؟
اگر کودک شما همیشه خسته است، پوست و لبهای رنگپریده دارد، بیاشتها شده یا دچار مشکلات تمرکزی است، ممکن است به کمخونی مبتلا باشد. پزشک برای تشخیص این مشکل معمولاً آزمایش خون تجویز میکند که شامل بررسی سطح هموگلوبین و فریتین خون است. اگر این مقادیر کمتر از حد طبیعی باشند، کمخونی تشخیص داده میشود.
درمان سریع کمخونی در کودکان
رژیم غذایی سرشار از آهن و مواد مغذی
یکی از بهترین و سریعترین راهها برای افزایش سطح آهن در بدن کودک، تغییر در رژیم غذایی او است. مواد غذایی حاوی آهن به دو دسته تقسیم میشوند: آهن هم (که در منابع حیوانی یافت میشود و جذب بهتری دارد) و آهن غیرهم (که در منابع گیاهی وجود دارد و جذب آن کمتر است).
غذاهای غنی از آهن:
- آهن حیوانی (هم): گوشت قرمز، جگر، مرغ، ماهی
- آهن گیاهی (غیرهم): عدس، نخود، لوبیا، اسفناج، کشمش، خرما، توتخشک
مواد افزایشدهنده جذب آهن:
- ویتامین C (پرتقال، کیوی، توتفرنگی، گوجهفرنگی)
- گوشت قرمز همراه با غذاهای گیاهی
مواد کاهشدهنده جذب آهن:
- چای و قهوه (حاوی تانن)
- شیر و لبنیات زیاد (حاوی کلسیم که با جذب آهن رقابت میکند)
بهترین نوع قرص آهن برای کودکان
در مواردی که کمخونی شدیدتر است و با رژیم غذایی به تنهایی درمان نمیشود، پزشک ممکن است مصرف مکملهای آهن را تجویز کند. اما سوالی که برای بسیاری از والدین پیش میآید این است که بهترین نوع قرص آهن برای کودکان کدام است؟
در برخی موارد، تغذیه به تنهایی کافی نیست و پزشک ممکن است قرص آهن یا مکمل آهن را توصیه کند. اما کدام نوع قرص آهن برای کودکان بهتر است؟
آهن فرو (Ferrous Iron) یا فریک (Ferric Iron)؟
آهن فرو (Ferrous sulfate, Ferrous gluconate, Ferrous fumarate) جذب بهتری دارد و بیشتر توصیه میشود.
انواع مکملهای آهن مخصوص کودکان:
- قطره آهن سولفات فرو – جذب بالا، اما میتواند باعث سیاه شدن دندانها شود.
- آهن فومارات (Ferrous Fumarate) – کمتر باعث یبوست میشود.
- آهن گلوکونات (Ferrous Gluconate) – گزینهای ملایمتر برای معدههای حساس.
- آهن لیپوزومال (Liposomal Iron) – جدیدترین نوع با کمترین عوارض گوارشی و بیشترین جذب.
بهترین انتخاب: پزشکان معمولاً آهن لیپوزومال یا فروس فومارات را برای کودکان پیشنهاد میکنند، زیرا عوارض گوارشی کمتری دارد و بهتر جذب میشود.
دوز مناسب:
- نوزادان ۶ تا ۱۲ ماهه: ۱۱ میلیگرم آهن در روز
- کودکان ۱ تا ۳ ساله: ۷ میلیگرم آهن در روز
- کودکان ۴ تا ۸ ساله: ۱۰ میلیگرم آهن در روز
درمانهای پزشکی برای کمخونی شدید
در مواردی که کمخونی بسیار شدید باشد و کودک به درمانهای معمول پاسخ ندهد، پزشک ممکن است روشهای دیگری مانند تزریق آهن وریدی را توصیه کند. این روش معمولاً در مواردی استفاده میشود که کودک دچار مشکل در جذب آهن از طریق دستگاه گوارش باشد یا دچار بیماریهای زمینهای مانند بیماریهای کلیوی یا التهابی مزمن باشد. در موارد بسیار نادر، در صورت کاهش شدید هموگلوبین، تزریق خون نیز ممکن است انجام شود.
پیشگیری از کمخونی در کودکان
- شروع غذای کمکی غنی از آهن از ۶ ماهگی
- محدود کردن مصرف بیش از حد شیر گاو
- مصرف مکمل آهن برای نوزادان نارس یا کموزن
سازمان بهداشت جهانی (WHO) توصیه میکند:
- نوزادان نارس یا کموزن باید از سن ۲ تا ۱۲ ماهگی مکمل آهن دریافت کنند.
- آزمایش خون سالانه برای کودکان در معرض خطر کمخونی توصیه میشود.
نتیجه گیری
کمخونی در کودکان اگر به موقع تشخیص داده شود، قابل درمان است. بهترین راه برای مقابله با این مشکل، ترکیب یک رژیم غذایی متعادل با مکملهای آهن در صورت لزوم است. در صورتی که کمخونی کودک شدید باشد، ممکن است به درمانهای تخصصیتر نیاز باشد.
اگر به دنبال بهترین نوع قرص آهن برای کودکان هستید، گزینههایی مانند فروس فومارات و آهن لیپوزومال به دلیل جذب بالا و عوارض جانبی کمتر، بهترین انتخاب هستند. با این حال، همیشه قبل از مصرف هرگونه مکمل، با پزشک مشورت کنید.
با رعایت این نکات، میتوان از مشکلات ناشی از کمخونی در کودکان جلوگیری کرد و به رشد سالم آنها کمک کرد. اگر تجربهای در این زمینه دارید یا سوالی برایتان پیش آمده، حتماً در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید!